آسانسور کششی یکی از قدیمی ترین انواع آسانسور و در عین حال از پراستفاده ترین آسانسورها است. در این آسانسورها از انرژی وزنه تعادل برای حرکت کابین آسانسور به بالا و پایین استفاده می شود. برای درک بهتر نحوه کار آسانسور کششی با ما تا آخر این مطلب همراه باشید.
آسانسور کششی چیست ؟
تصویر فوق اجزا و قطعات یک آسانسور کششی را به نمایش گذاشته است. در این نوع آسانسورها عمده نیروی محرکه توسط موتور تامین می شود. که معمولاً در بالای چاه آسانسور و یا در پایین و کنار چاهک نصب شده است. (به محلی که موتور در آن نصب می شود ، موتورخانه می گویند)
سیم بکسل ها در آسانسور کششی نقشی اساسی بر عهده دارند و همان طور که در تصویر بالا مشاهده می کنید سیم بکسل ها از یک طرف به کابین آسانسور و از طرف دیگر به وزنه تعادل آسانسور متصل شده اند. وزنه تعادل آسانسور از جنس چدن یا بتن است و وزن آن ها به اندازه وزن کابین به علاوه نصف ظرفیت کابین می باشد.
به عنوان مثال اگر وزن کابین آسانسور ۳۰۰ کیلو و ظرفیت آسانسور ۵ نفر باشد (هر نفر ۷۵ کیلوگرم محاسبه می شود) ، میزان وزنه آسانسور بایستی ۴۸۷ کیلوگرم باشد. این وزنه به سیستم آسانسور کششی کمک می کند تا در بالا رفتن و پایین آمدن کابین انرژی کمتری مصرف شود. و اگر وزنه وجود نداشت باید موتوری با قدرت بالاتر به کار گرفت که در نتیجه انرژی بیشتری نیز مصرف می گردد.
نحوه کار آسانسور کششی چگونه است ؟
نحوه کار آسانسور کششی به این صورت است که با ایجاد نیروی اصطکاک بین سیم بکسل ها و فلکه کششی آسانسور ، نیروی مورد نیاز برای حرکت کابین آسانسور تامین می شود.
ظرفیت مجاز استفاده از آسانسور در هر بار حرکت آن ، یکی از اصول اساسی در آسانسور کششی می باشد و به همین دلیل است که اگر در آسانسورهای کششی بیشتر از ظرفیت مجاز اقدام به استفاده از آسانسور شود ، آسانسور از حرکت باز می ایستد و تا زمانی که به ظرفیت مجاز برای حرکت نرسد حرکت نمی کند. علت این امر این است که اگر اختلاف بین وزنه آسانسور و وزن کابین آسانسور به علاوه نصف ظرفیت درون کابین ، زیاد شود عملاً اصکاک بین سیم بکسل و فلکه کششی رخ نخواهد داد و حرکت انجام نمی شود.
آسانسورها را از لحاظ سیستم و مکانیسم، به دو دسته ی کششی و هیدرولیکی تقسیم بندی می کنند.هر یک از این نوع آسانسورها نیز، با توجه به کاربردهایشان دسته بندی می شوند.البته یک نوع از آسانسورها وجود دارند که به آن ها بالابر گفته می شود و صرفا در جا به جا شدن تعداد کمی از افراد و یا جابه جایی وسایل، در راه پله ها کاربرد دارند.
همان طور که گفته شد آسانسورهای کششی اجزاء مختلفی دارند، و این اجزاء دارای ارتباطی مستقیم با یکدیگر می باشند. در این نوع آسانسورها از یک سیم بکسل استفاده می شود، به طوری که یک سر آن به کابین و سر دیگرش به وزنه ی تعادل وصل شده است.هنگامی که کابین آسانسور و وزنه به تعادل می رسند در واقع باعث کم شدن میزان انرژی برای به حرکت در آوردن آسانسور می شوند.در مواقعی که آسانسور در جهت بالا حرکت می کند، وزنه در جهت پایین حرکت می نماید.
جهت خارج نشدن کابین آسانسور و وزنه، آن ها را بر روی ریل هایی به صورت عمودی نصب می کنند، که این موضوع در امنیت آسانسور بسیار موثر می باشد.
در آسانسورهای کششی، یک موتور الکتریکی قرار دارد که در بعضی از آن ها در بالای چاه و بعضی دیگر در مکانی به نام موتور خانه و یا پایین چاهک نصب می شوند.در آسانسورهای کششی نیروی محرکه ای به کار می رود که توسط همین موتور الکتریکی تامین می شود.
به عبارتی دیگر می توان گفت: آسانسور به وسیله ی موتور الکتریکی بزرگ که به فلکه وصل شده است، می تواند حرکت کند.اساس کار آسانسورها بر مبنای نیروی اصطکاکی است، که بین فلکه کششی موتور و سیم بکسل ها قرار دارد.
علت استفاده کردن از وزنه در آسانسورهای کششی
برای این که در مصرف انرژی صرفه جویی نماییم، در ساختار آسانسورهای کششی، از وزنه استفاده می کنیم. در صورتی که وزنه در دسترس نباشد، باید از موتورهای پر قدرت، برای جا به جا کردن کابین آسانسور، استفاده می شود.
آسانسورها به وسیله ی موتور الکتریکی بزرگی که به قرقره و یا فلکه متصل هستند، می توانند حرکت کنند.
آسانسوهای کششی به دلیل داشتن سرعت زیاد و هم چنین قابلیت جا به جا شدن، در ارتفاع های زیاد و ساختمان های بلند، استفاده های زیادی می شوند. هم چنین برای مکان هایی که به صورت زیر زمینی ساخته شده اند، کاربردهای زیادی دارند. در مواقعی که تعداد طبقات ساختمان ها زیاد می باشند، سرعت آسانسور یکی از نکات مهمی است که باید به آن توجه شود.
از لحاظ سرعت، آسانسور کششی را به چند دسته که شامل: کنترل سرعت هوشمند، تک سرعته و دو سرعته می باشند، تقسیم بندی می کنند.
برخی از ویژگی ها و مزایای آسانسور کششی
آسانسور کششی دارای ویژگی های خاصی است که از بارزترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- آسانسورهای کششی دارای سرعت بالایی هستند.
- این نوع آسانسورها، حرکتی روان دارند.
- قابلیت تنظیم سرعت دلخواه نسبت به ارتفاعی که ساختمان دارد.
- فراوان بودن قطعات و لوازم یدکی آسانسور کششی
- نسبت به سیستم هیدرولیکی، انرژی کم تری را مصرف می کنند.
- قابلیت نصب شدن در برج ها و ساختمان های بلند
برخی از معایب آسانسور کششی
آسانسور کششی معایبی نیز دارد که از جمله معایب آن به موارد زیر می توان اشاره نمود:
- آسانسورهای کششی برای نصب کردن و راه اندازی موتورخانه، به فضای بزرگی احتیاج دارند.
- آسانسورهای کششی نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی، صدای بیشتری دارند
طبقه بندی آسانسورهای کششی
در پروژه های گوناگونی که برای نصب کردن و راه اندازی آسانسورها وجود دارد، آسانسورهای کششی در سه مدل مختلف ساخته می شوند. در کشور ما از این سه نوع آسانسور کششی بیشتر استفاده شده است. در ادامه به توضیح این سه نوع آسانسور پرداخته ایم.
۱-آسانسور کششی گیرلس(بدون دنده) gearless :در قسمت بالای کابین آسانسورهای کششی گیرلس، سیم بکسلی قرار دارد و برای این که آسانسور را به حرکت درآورد، به دور فلکه پیچیده شده است. هم چنین سر دیگر سیم بکسل برای ایجاد کردن تعادل و ثبات سیستم مکانیکی، به وزنه متصل است. این نوع آسانسور دارای حرکتی نرم می باشد و از لحاظ سر و صدا تقریبا می توان گفت که بدون صدا هستند. این نوع آسانسورها در ساختمان های بلند و شلوغ کاربرد دارند. در ساختار این نوع آسانسورها، از گیربکس استفاده نمی کنند و به آسانسور گیرلس، آسانسور بدون گیربکس نیز گفته می شود.
۲-آسانسور کششی گیربکس(دنده ای) geared : این نوع آسانسورها دارای گیربکسی هستند که به موتور آن ها وصل شده است. آسانسورهای کششی گیربکس به گونه ای طراحی شده اند که می توانند مسافتی حدود هفتادوشش متر را طی کنند. یکی از مزایایی که آسانسورهای کششی دنده ای دارند این است که بهای تمام شده آن نسبت به آسانسورهای گیرلس کم تر می باشد. بنابراین از این نوع آسانسورها بیشتر در ساختمان های کوتاه استفاده می شوند. هم چنین این آسانسورها توانایی تحمل وزنی حدود ۱۳۶۰۰ کیلوگرم را دارند.
۳-آسانسورهای کششی روملس : از آن جایی که آسانسورهای روملس برای نصب شدن و راه اندازی، در درون چاهک هایی قرار می گیرند، لذا به موتورخانه احتیاجی ندارند.در این نوع آسانسورها، موتور در بالای چاهک نمی باشد، بلکه روی کابین قرار دارد. اندازه ی موتور در این نوع سیستم های کششی، نسبت به اندازه ی موتورهای دیگر آسانسورهای کششی، بسیار کوچک تر است.
از ویژگی ها و مزایای این نوع از آسانسورها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- دارای سرعت زیادی هستند.
- به راحتی نصب می شوند.
- حجم کمی دارند.
- انجام تعمیرات و نگه داری به صرفه
- دارای حرکتی روان
- بدون صدا
- استفاده از آسانسور روملس باعث صرفه جویی در مصرف برقی می شود.
تعمیر آسانسورهای کششی چگونه است ؟
تعمیرات آسانسورهای کششی توسط شرکتی بخصوص انجام نمی شود و سایر شرکت هایی که مجاز هستند نیز می توانند این آسانسورها را تعمیر نمایند. البته اگر تعمیر آسانسورها را کسانی برعهده بگیرند که تجربه کمی داشته باشند، باعث می شود که خرابی آسانسورها بیشتر شود. لذا توصیه می شود که حتما متخصصان مربوط به این رشته آن ها را تعمیر کنند.
نتیجه گیری
برای ساختمان های بلند به گونه ای که در آن ها تراکم واحد، کم می باشد از آسانسورهای کششی استفاده می نمایند.
یکی از مزایایی که آسانسورهای کششی نسبت به آسانسورهای هیدرولیکی دارند، سرعت زیاد این نوع آسانسورها می باشد، به گونه ای که می توان گفت: از مقدار سرعت یک تا سه متر بر ثانیه را پشتیبانی می کنند.
آسانسورهای کششی کاربردهای مختلفی دارند. به طور کلی می توان گفت، که از آسانسورهای کششی برای مسافت های طولانی و جا به جایی افراد و اجسام با وزن پایین استفاده می شود، در حالی که آسانسورهای هیدرولیکی برای مسافت های کم و وزن بالا کاربرد دارند.
هم چنین با توجه به مطالبی که در این مقاله به توضیح آن ها پرداختیم، با نحوه ی کار آسانسورهای کششی آشنا شدید و امیدواریم که این مطالب مورد استفاده ی شما عزیزان قرار گرفته باشد.