علت سوختن و خرابی درایو و برد آسانسور چیست؟ راههای عیب یابی و تعمیر

کنترل سرعت دور موتور از کاربردهای مهم درایو الکتریکی در آسانسور است؛ و دلایل گوناگونی برای خرابی این قطعه وجود دارد. در این مقاله به بررسی کامل علت سوختن و روشن نشدن درایو آسانسور می پردازیم.

علت روشن نشدن درایو آسانسور چیست؟

همیشه نمی تواند با اطمینان گفت که علت روشن نشون درایو آسانسور، خرابی آن است؛ زیرا در همه درایوها باید دو ترمینال مثبت به هم متصل شوند و در انواع درایوها و برندها نام این ترمینال ها متفاوت است بنابراین باید هنگام راه اندازی این اصل با دقت رعایت شود تا درایو به درستی تنظیم شود.

چنانچه ترمینال ها به درستی به هم پل نشوند با آنکه برق سه فاز وارد درایو شده و از سالم بودن درایو نیز مطمئن هستیم ولی درایو روشن نخواهد شد.

مراحل عیب یابی روشن نشدن درایو آسانسور

اگر از سالم بودن درایو و اتصال برق سه فاز به درایو اطمینان دارید باید برای علت یابی روشن نشدن درایو آسانسور مراحل زیر را انجام دهید.

1. درستی اتصال سیم رابط بین دو بخش تغذیه و فرمان (پاور برد و رگیولیشن‌کارد) بررسی نمایید.
2. از پل بودن دو ترمینال مثبت اطمینان حاصل کنید و دقیق به بررسی آن ها بپردزاید.
3. بررسی کنید که ولتاژ AC سه‌فاز  به اندازه کافی برقرار است.
4. مقدار ولتاژ DC بین ترمینال‌های مثبت و منفی درایو را بوسیله  ولت‌متر اندازه گیری کرده و مطمئن شوید که برابر  ۵۶۰ VDC است.

نکته مهم: چنانچه مرحله چهارم یعنی ولتاژ همان مقدار معین باشد می توان با اطمینان گفت که مشکل از سوئیچینگ بوده و باید به بررسی آن پرداخت. در صورتی که میزان ولتاژ در مرحله چهارم درست نباشد باید تست های بیشتر مراحل دیگری را انجام داد که در ادامه به آن ها می پردازیم.

خرابی igbt، پل دیود و برک درایو

چنانچه بین ترمینال های مثبت و منفی ولتاژی نباشد، علت روشن نشدن درایو آسانسور ممکن است به یکی از موارد سالم نبودن درایو، عملکرد نادرست یا سوختن پل دیود، برک درایو و یا igbt مربوط شود. برای بررسی سالم یا خراب بودن هر یک از این قطعات باید تست ویژه ای انجام داد که به شرح زیر می باشد.

۱. آزمایش سالم بودن پل دیود

برای عیب یابی پل دیود باید از مولتی متر استفاده کرد؛ برای این کار این وسیله را باید روی حالت تست دیود قرار داد و برای تست پل بودن دو ترمینال مثبت، پراب سیاه رنگ مولتی متر روی ترمینال مثبت و پراب قرمز رنگ آن روی ترمینال های سه گانه L2، L1 و L3/ S، R  و Tتنظیم شود.

به طور میانگین باید این مقادیر با هم برابر بوده و بین دو مقدار ۳/۰ تا ۵/۰ باشند؛ در صورت مشاهده این حالت پراب های مولتی متر باید برعکس تنظیم گردند، یعنی پراب قرمز رنگ روی ترمینال مثبت و پراب سیاه روی ترمینال سه گانه قرار داده شوند.

در نتیجه مقدار متغیری که روی مولتی متر مشاهده می شود افزیش می یابد تا به صفر برسد. این حالت ها باید به همین صورتی که گفته شد باید مشاهده شوند در غیر این صورت نشانگر خرابی پل دیود می باشد.

۲. تست سالم بودن برک

برای تست برک ولتی متر را در همان حالتی که برای تست دیود قرار داده ایم، تنظیم می کنیم.برای آزمایش سالم بودن این قطعه نیز باید پراب سیاه مولتی متر روی ترمینال مثبت و پراب قرمز روی ترمینال برک قرار بگیرد. در این قطعه نیز میانگین مقادیر نشان داده شده ۴۶/۰ تا ۴۸/۰ است.

با مشاهده این اعداد باید تنظیمات را بر عکس انجام داد؛ یعنی ترمینال برک باید روی پراب سیاه رنگ و ترمینال مثبت روی پراب قرمز رنگ قرار گیرد در این وضعیت نیز روی مولتی متر متغیر افزایشی تا صفر نشان داده می شود.

با افزایش مقدار متغیر مولتی متر ابتدا پراب قرمز روی ترمینال منفی حرکت می کند و عدد ۸/۱ قابل مشاهده است؛ سپس حالت برعکس اتفاق می افتد؛ یعنی مقدار متغیر حالت افزایشی می یابد تا به صفر برسد.

در صورتی که این حالت مشاهده نشد به این معنی است که چاپر برک دچار مشکل بوده و سبب کوتاه شدن مسیر میان ترمینال برک و ترمینال منفی شده است.

۳. تست سالم بودن igbt

برای تست igbt باید ابتدا از پل بودن ترمینال‌های مثبت مطمئن شده باشیم؛ سپس برای آزمایش خرابی یا سلامت igbt پراب مشکی مولتی‌متر روی ترمینال مثبت و پراب قرمز آن را روی ترمینال‌های خروجی( V، U و W ) تظیم می کنیم. همان مقادر تقریبی در تست پل دیود با در اینجا نیز مشاهده شود.

در مرحله بعد باید حالت عکس را انجام داد یعنی ترمینال مثبت روی پراب قرمز و ترمینال‌های خروجی(V، U و W) روی پراب مشکی قرار گیرند. در این وضعیت روی مولتی متر مقدار افزایشی تا صفر مشاهده شوند. در ادامه روی پراب قرمز رنک مولتی متر روی ترمینال منفی و پراب مشکی آن روی ترمینال های سه گانه خروجی قرار می گیرند.

در اینجا نیز مقادیر مشاهده شده بین ۳/۰ تا ۵/۰ هستند؛ دوباره باید پراب ها را برعکس قرار داد در این حالت نیز مقدار متغییر به صورت افزایشی تا رسیدن به صفر دیده می شوند. در صورتی که این روند تغییر وضعیت مشاهده نشود دلیل آن اختلال در پک igbt است که در نتیجه سوختن igbt اتفاق افتاده باشد.

علت های اصلی سوختن درایو آسانسور چیست؟

همانطور که بیان شد سوختن کامل درایو به ندرت پیش می آید؛ ولی برای چنین اتفاقی دلایل گوناگونی وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

۱. عدم توازن و تقارن در ولتاژ تغذیه و خرابی موتور آسانسور

برای اینکه از بروز چنین حالتی در درایو آسانسور جلوگیری شود باید در انواع تابلو موتور آسانسور از سیستم های حفاظتی کنترل ولتاژ و کنترل فاز استفاده شود. در نتیجه هنگام عدم توازن و تقارن در ولتاژ تغذیه بلافاصله برق ورودی به موتور آسانسور قطع می شود.

۲. تراز نبود موتور آسانسور

برای جلوگیری از خرابی زودهنگام موتور باید مشکل تراز نبودن موتور آسانسور بر روی شاسی موتور در زمان نصب آن و سرویس های دوره ای آسانسور به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد.

۳. خرابی بلبرینگ موتورهای آسانسور

در تجهیزات مکانیکی مانند موتور آسانسور وظیفه بلبرینگ، کاهش اصطکاک است. در صورتی خرابی آن در موتورهای آسانسور، موتور عملکرد نادرستی خواهد داشت؛ بنابراین باید در سرویس کاری دوره ای به طور دقیق از کارکرد درست و سالم بودن آن اطمینان حاصل کرد.

۴. قرار گیری نادرست سیم بکسل بر روی فلکه موتور

عدم توازن روی سیم بکسل ها و ایجاد فشار بیشتر بر روی یکی از آن ها سبب سایش و خوردگی سیم بکسل آسانسور در کوتاه مدت شده که در نتیجه می تواند به موتور و فلکه گیربکس موتور آسانسور آسیب های جدی وارد کند.

۵. گرم شدن سیم‌بندی داخلی و خرابی موتور

عواملی چون اضافه بار روی موتور آسانسور و عبور جریان بیشتر از حد مجاز از سیم بندی و سیم پیچ های آن سبب گرم شدن سیم‌بندی داخلی و خرابی و سوختن موتور  می شوند. در تابلو فرمان آسانسور برای جلوگیری از چنین مشکلی، تجهیزات و قطعات کنترل بار یا کنترل جریان به کار می رود؛ تا بلافاصله برق ورودی موتور قطع گردد.

۶. عدم ترازبندی صحیح فلکه اصلی و فلکه هرزگرد

برای اینکه دو فلکه گیربکس و فلکه هرزگرد در یک راستا تنظیم شوند باید زاویه آلفا به درستی محاسبه گردد. عدم تراز بندی صحیح این دو فلکه سبب خوردگی و سایش سیم بکسل شده و صدمات زیادی را به فلکه اصلی موتور و فلکه هرزگرد وارد می کند.

۷. اضافه بار و اضافه ظرفیت در خرابی موتور آسانسور

اضافه بار و ظرفیت در آسانسور باعث فشار به موتور آسانسور شده که در نتیجه گرم شدن سیم پیچ های موتور را به دنبال داشته و سبب سوختن و از کارافتادن موتور می شود.

۸. لرزش شاسی موتور آسانسور

در صورتی که قطعات شاسی دچار مشکل شوند سبب برخورد تکانه های شدید به موتور آسانسور می گردد. در طولانی مدت این ضربات باعث خرابی فلکه گیربکس موتور می شود؛ بنابراین در بازرسی های دوره ای باید از سالم بودن شاسی موتور مطمئن شد.

۹. عدم روغن کاری به موقع سیم بکسل

تماس مستقیمی بین سیم بکسل، فلکه گیربکس موتور و وزنه تعادل برقرار است که سبب وجود اصطکاک بین آن ها می شود؛ بنابراین عدم روغن کاری به موقع سیم بکسل سبب سایش و خوردگی سیم بکسل شده و در کوتاه مدت می تواند خرابی فلکه گیربکس را به دنبال داشته باشد.

۱۰. آلودگی هوا و خرابی موتور آسانسور

آلودگی هوا و ذرات ریزآلاینده در روغن آسانسور می تواند سبب خوردگی و ساییدگی تاج دنده های موتور آسانسور شود؛ بنابراین باید در سرویس کاری ها و بازبینی های دوره ای کیفیت روغن بررسی شود.

تعمیر درایو آسانسور

وجود درایو آسانسور در کارکرد این دستگاه بسیار تاثیرگذار است؛ گاهی به دلایلی که گفته شد این درایو دچار مشکل می شود که باید اقدام به تعمیر آن کرد. از آنجایی که حساسیت این قطع بسیار بالا است باید ابتدا مشکل اصلی را توسط یک فرد حرفه ای پیدا کرد و سپس تعمیرات مورد نیاز را انجام داد.

چنانچه انجام تعمیرات مشکل را حل نکرد باید قطعات درایو آسانسور را تعویض کرد و سپس ارتباط بین اینورتر و وسایل دیگر را برقرار نمود و در نهایت به دنبال پیدا کردن مشکل باشیم.

جمع بندی

سوختن کامل درایو آسانسور و از کار افتادن کل دستگاه به ندرت اتفاق می افتد؛ و معمولا اختلال در igbt ، برک یا دیود می تواند سبب خرابی درایو آسانسور شود.

البته وجود عوامل دیگری چون نوسانات برق شهری، حساسیت دستگاه به این نوسانات و اختلالات زیاد ممکن است باعث سوختن درایو آسانسور شوند. برای تشخیص راحت علت خرابی درایو باید شناخت کاملی از کد های ارور در هر نوع برند داشت تا بتوان به سرعت مشکل را حل کرد.

با پیشرفت تکنولوژی ، کاهش اندازه قطعات و دستگاه ها و پیچیده شدن ساختمان آن ها، تعمیر آن ها نیز دشوارتر می شود. بنابراین هنگام تعمیر درایو آسانسور بهتر است از یک سرویسکار آسانسور معتبر کمک بگیرید.