آسانسور کششی چیست؟ بررسی نحوه کار، انواع و محاسبات این آسانسور

آسانسور کششی چیست؟ آسانسور کششی یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین سیستم‌های جابجایی در ساختمان‌ها به شمار می‌رود. این نوع آسانسور به دلیل طراحی ساده و کارایی بالا، به ویژه در ساختمان‌های مسکونی و اداری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این محتوا به بررسی نحوه کار، انواع مختلف آن و محاسبات مربوط به آن خواهیم پرداخت.

آشنایی با آسانسور کششی و نحوه کار آن

آسانسور کششی یکی از متداول‌ترین و پرکاربردترین انواع آسانسور است که در بسیاری از ساختمان‌ها و اماکن عمومی استفاده می‌شود. این نوع آسانسور بر اساس مکانیسمی ساده و کارآمد عمل می‌کند که در آن از سیم بکسل و وزنه تعادل بهره‌گیری می‌شود. سیم بکسل به همراه کابین آسانسور به فلکه اصلی موتور متصل است که با چرخش این فلکه، کابین به سمت بالا و پایین حرکت می‌کند.

یکی از مزایای برجسته این آسانسور، استفاده از وزنه تعادل است که باعث کاهش مصرف انرژی می‌شود؛ به این صورت که وقتی کابین به سمت بالا حرکت می‌کند، وزنه تعادل به سمت پایین حرکت کرده و در نتیجه انرژی کمتری برای جابجایی کابین نیاز است. این ویژگی نه تنها به افزایش سرعت حرکت کمک می‌کند، بلکه از نظر اقتصادی نیز به صرفه است. مکانیزم پیچیده و در عین حال کارآمد این آسانسور باعث می‌شود که یکی از اولین و اصلی‌ترین انتخاب‌ها برای ساختمان‌های بلند باشد. با شناخت دقیق از ویژگی‌ها و نحوه کار آسانسور کششی، می‌توان بهترین تصمیم را برای نصب و راه‌اندازی آن گرفت.

حتما بخوانید: طراحی آسانسور هیدرولیک

انواع آسانسور کششی

آسانسورهای کششی به دسته‌های گوناگونی تقسیم‌بندی می‌شوند که هر یک ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را ارائه می‌دهند. این تقسیم‌بندی شامل موارد زیر است:

دسته بندی براساس روش‌های نصب و جاگذاری ریل و وزنه تعادل

آسانسورهای کششی به‌عنوان یکی از رایج‌ترین انواع آسانسور، بسته به روش نصب و جاگذاری ریل و وزنه تعادل، به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• وزنه از بغل
• وزنه از پشت

در روش “وزنه از بغل”، کادر وزنه در کنار ریل کابین نصب می‌شود که این امر نیازمند چاه آسانسور با عرض بیشتری است. این نوع نصب معمولاً در ساختمان‌هایی با فضای کافی در سمت چپ یا راست چاه آسانسور انجام می‌گیرد و به کاربران این امکان را می‌دهد که از فضای بیشتری در دیگر قسمت‌های ساختمان بهره‌برداری کنند. در مقابل، در روش “وزنه از پشت”، کادر وزنه تعادل دقیقاً پشت ریل کابین و در مقابل درب کابین نصب می‌شود. این روش معمولاً به عمق بیشتری برای چاه آسانسور نیاز دارد و در ساختمان‌هایی که فضای عمودی بیشتری دارند، مناسب‌تر است.

انتخاب بین این دو روش بستگی به طراحی داخلی ساختمان، محدودیت‌های فضایی و نیازهای عملکردی آسانسور دارد و مهندسان معمولاً با توجه به این عوامل، بهترین گزینه را انتخاب می‌کنند.

دسته بندی بر اساس روش نصب سیم بکسل

 آسانسور کششی بر اساس روش نصب سیم بکسل و سیستم تعلیق به چهار مدل یک به یک، دو به یک، سه به یک و چهار به یک تقسیم می‌شوند، که در میان آن‌ها، سیستم‌های یک به یک و دو به یک بیشترین کاربرد را دارند. طبق آمار، حدود ۹۵% از آسانسورهای کششی از این دو روش بهره می‌برند.

در سیستم یک به یک، با استفاده از دو فلکه، یکی برای موتور و دیگری برای هرزگرد، حرکت کابین آسانسور به راحتی و با سرعت انجام می‌شود. در این سیستم، با بالا رفتن کابین، کادر وزنه به سمت پایین حرکت می‌کند که این امر موجب تسهیل در حرکت می‌شود. اما سیستم دو به یک با پیچیدگی بیشتری طراحی شده است؛ در این روش، فلکه هرزگرد به افزایش اصطکاک کمک می‌کند و زاویه آلفا را بهبود می‌بخشد که این امر باعث کاهش سرخوردگی و کاهش فشار بر موتور می‌شود. به همین دلیل، انتخاب بین این دو سیستم بر اساس نیازهای خاص ساختمان و نوع کاربری آسانسور انجام می‌گیرد.

روش‌های انجام سیستم دو به یک در این آسانسور به شرح زیر است:

1. یک فلکه روی قاب وزنه تعادل و یک یا دو فلکه روی کابین
2. دو فلکه روی قاب وزنه تعادل و دو فلکه زیر یا روی کابین
3. یک فلکه روی قاب وزنه تعادل و دو فلکه زیر کابین

دسته بندی بر اساس تعداد و نحوه نصب درب

آسانسور کششی به عنوان یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین سیستم‌های حمل و نقل عمودی در ساختمان‌ها، بر اساس تعداد و نحوه نصب درب کابین به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند.

• دسته اول، آسانسورهای تک درب هستند که بیشتر در ساختمان‌های مسکونی و اداری رایج‌اند. در این سیستم، کابین دارای یک درب می‌باشد که برای ورود و خروج استفاده می‌شود.
• دسته دوم، آسانسورهای دو درب تونلی هستند که دارای دو درب روبروی هم می‌باشند و به طور معمول یکی برای ورود و دیگری برای خروج افراد طراحی شده است.
• دسته سوم، آسانسورهای دو درب مجاور یا درب L هستند که در این نوع، درب‌ها در دو ضلع مجاور کابین قرار گرفته‌اند.

انتخاب نوع آسانسور بر اساس نیازهای خاص ساختمان، مساحت و نوع کاربری آن انجام می‌شود. برای مثال، در ساختمان‌های مسکونی با ترافیک کم، استفاده از سیستم تک درب مناسب‌تر است، در حالی که در ساختمان‌های تجاری و اداری با تردد بالا، انتخاب سیستم‌های دو درب می‌تواند کارایی و سرعت خدمات‌رسانی را افزایش دهد.

دسته بندی براساس تابلو فرمان و موتور آسانسور

آسانسورهای کششی از نظر تابلو فرمان و موتور به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• دو سرعته
• تک سرعته

در سیستم دو سرعته، حرکت کابین آسانسور به صورت ناگهانی و با یک ضربه کوچک آغاز و متوقف می‌شود. این ضربه هرچند که ضعیف است، اما برای مسافران حس ناخوشایندی ایجاد می‌کند، به ویژه در ساختمان‌های بلند که حرکت کابین طولانی‌تر است. در مقابل، سیستم تک سرعته با استفاده از تابلو فرمان VVVF، حرکت و توقف کابین را به صورت بسیار نرم و آرام انجام می‌دهد. در این سیستم، مسافران به هیچ‌وجه متوجه شروع یا توقف حرکت کابین نمی‌شوند که این امر باعث افزایش راحتی و آسایش آنها می‌گردد.

علاوه بر این، به دلیل حرکت نرم و یکنواخت، استهلاک قطعات در این نوع آسانسور کاهش یافته و طول عمر مفید دستگاه افزایش می‌یابد. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند که آسانسور کششی تک سرعته به عنوان گزینه‌ای مطلوب‌تر در پروژه‌های مدرن و لوکس شناخته شوند.

بهتر است بخوانید: هزینه نصب آسانسور در آپارتمان قدیمی

محاسبات آسانسور کششی

محاسبات آسانسور کششی از اهمیت ویژه‌ای در طراحی و انتخاب این تجهیزات برخوردار است. ظرفیت آن به دو جنبه اصلی تقسیم می‌شود:

• ظرفیت ارتفاعی
• ظرفیت وزنی

ظرفیت ارتفاعی به تناسب تعداد طبقات و ارتفاع ساختمان بستگی دارد؛ به عنوان مثال، برای یک ساختمان شش طبقه با ارتفاع تقریبی ۲۰ متر، ظرفیت ارتفاعی آسانسور باید به گونه‌ای طراحی شود که این ارتفاع را پوشش دهد. از سوی دیگر، ظرفیت وزنی به تعداد افرادی که می‌توانند همزمان از آسانسور استفاده کنند، مربوط می‌شود. برای محاسبه ظرفیت وزنی، معمولاً وزن استاندارد هر فرد ۷۵ کیلوگرم در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین، آسانسور کششی ۱۰ نفره حدود ۷۵۰ کیلوگرم ظرفیت دارد.

همچنین، وزنه تعادل باید به گونه‌ای طراحی شود که نصف وزن افراد و کابین آسانسور را تحمل کند. علاوه بر این، سرعت آن بین ۱.۶ تا ۲.۵ متر بر ثانیه متغیر بوده که این ویژگی به ویژه در مقایسه با آسانسور هیدرولیکی حائز اهمیت است.

حتما مشاهده کنید: 

• سربکسل آسانسور 
• مشخصات فنی آسانسور 
• آسانسور هیدرولیک خانگی 
• نحوه کار آسانسور هیدرولیک 
• تفاوت آسانسور هیدرولیک و کششی 
• بهترین درب اتوماتیک اسانسور